Mặc dù cả gàu và nấm da đầu đều gây ra các triệu chứng khó chịu như ngứa, bong tróc da, và xuất hiện các mảng trắng, nhưng chúng là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau về mức độ và nguyên nhân gây bệnh. Gàu là một rối loạn da đầu nhẹ, dễ kiểm soát, trong khi nấm da đầu là một dạng viêm da mãn tính, nặng hơn và cần phương pháp điều trị y khoa chuyên sâu. Việc nhận diện đúng gàu và nấm sẽ giúp bạn lựa chọn sản phẩm và liệu trình khắc phục hiệu quả, tránh làm tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.

1. Phân biệt gàu (Dandruff – Pityriasis Simplex Capitis)​

Gàu là tình trạng bong tróc nhẹ của da đầu, là hình thức nhẹ nhất của viêm da tiết bã. Gàu xảy ra khi quá trình thay da tự nhiên của da đầu diễn ra nhanh hơn bình thường. Quá trình này được cho là có liên quan đến sự phát triển quá mức của một loại nấm men có tên là Malassezia Globosa (một loại nấm men thường trú trên da đầu mọi người).

Tuy nhiên, trong trường hợp gàu, nấm men này chỉ gây kích ứng nhẹ, khiến da đầu phản ứng bằng cách tăng tốc độ sản xuất và thay tế bào da, dẫn đến sự tích tụ các tế bào chết.


Phân biệt gàu thường là vảy trằng rời rạc (Nguồn: Internet)

• Nhận biết bằng mắt thường: Vảy gàu có màu trắng, khô, nhỏ, và rời rạc, thường dễ dàng rơi rớt xuống tóc và vai áo. Da đầu chỉ hơi ngứa, không có dấu hiệu viêm đỏ hoặc sưng tấy nghiêm trọng.
• Cách khắc phục: Dùng các loại dầu gội trị gàu thông thường có chứa các thành phần như Pyrithione Zinc (ZPT) hoặc Selenium Sulfide để kiểm soát nấm men Malassezia và làm chậm tốc độ thay tế bào da.

Pyrithione Zinc giúp giảm gàu và kiểm soát nấm men (Nguồn: Internet)

2. Phân biệt nấm da đầu (Seborrheic Dermatitis)​

Nấm da đầu (hay Viêm da tiết bã) là tình trạng viêm mãn tính liên quan chặt chẽ đến sự phát triển mạnh mẽ của nấm men Malassezia và sự rối loạn của tuyến dầu. Đây là một dạng viêm nặng hơn gàu, xảy ra khi nấm men Malassezia Furfur (hoặc Globosa) kết hợp với sự tăng tiết bã nhờn (dầu) trên da đầu. Nấm men phân hủy bã nhờn, tạo ra các sản phẩm phụ gây phản ứng viêm mạnh mẽ, dẫn đến tình trạng da đầu bị đỏ, sưng tấy và bong tróc nhiều hơn. Yếu tố miễn dịch và di truyền cũng đóng vai trò quan trọng.


Phân biệt nấm da đầu(Nguồn: Internet)

• Nhận biết bằng mắt thường: Vảy nấm có màu vàng, dính bết, lớn hơn gàu, thường dính chặt vào da đầu và chân tóc vì chúng bị thấm dầu. Vùng da bị ảnh hưởng thường có dấu hiệu viêm đỏ, sưng tấy và ngứa ngáy dữ dội. Tình trạng này có thể lan rộng ra các vùng khác như chân mày, mũi, và sau tai.
• Cách khắc phục: Cần các loại dầu gội thuốc hoặc sản phẩm điều trị chuyên sâu có chứa nồng độ hoạt chất mạnh hơn như Ketoconazole (thuốc kháng nấm) để tiêu diệt triệt để nấm men Malassezia và giảm viêm. Trong trường hợp nặng, cần có sự can thiệp của bác sĩ da liễu để sử dụng thuốc uống hoặc kem bôi có chứa steroid nhẹ để kiểm soát phản ứng viêm.

Ketoconazole là thuốc chuyên dụng thường dùng để trị nấm (Nguồn: Internet)

Việc phân biệt gàu và nấm da đầu là bước thiết yếu để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Nếu chỉ là gàu thông thường, bạn có thể dễ dàng kiểm soát bằng các loại dầu gội bán lẻ. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy các mảng vảy màu vàng, dính bết kèm theo da đầu viêm đỏ và ngứa dữ dội, đó là dấu hiệu của viêm da tiết bã (nấm da đầu). Lúc này, việc tìm đến các sản phẩm chứa hoạt chất kháng nấm mạnh hơn hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa là cần thiết. Điều trị đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn phục hồi sức khỏe da đầu một cách triệt để và hiệu quả hơn.