Giữa lòng sa mạc miền Trung Iran lại có một viên ngọc cổ xưa – Yazd, thành phố của gió, đất nung và thời gian. Không hào nhoáng hay hiện đại, Yazd quyến rũ du khách bằng những con hẻm hẹp uốn lượn giữa các bức tường đất sét cổ kính, những tháp gió cổ xưa và lối sống vẫn đậm chất truyền thống hàng nghìn năm qua.

Giới thiệu về thành phố Yazd, Iran​

Khi nhắc đến Iran, người ta thường nghĩ ngay đến thủ đô Tehran nhộn nhịp hay thành phố Isfahan lộng lẫy với những nhà thờ Hồi giáo xanh thẳm. Thế nhưng, giữa lòng sa mạc miền Trung Iran lại có một viên ngọc cổ xưa – Yazd, thành phố của gió, đất nung và thời gian. Không hào nhoáng hay hiện đại, Yazd quyến rũ du khách bằng những con hẻm hẹp uốn lượn giữa các bức tường đất sét cổ kính, những tháp gió cổ xưa và lối sống vẫn đậm chất truyền thống hàng nghìn năm qua.



Nằm giữa hai sa mạc lớn Dasht-e Kavir và Dasht-e Lut, Yazd là một trong những thành phố cổ nhất thế giới còn có người sinh sống liên tục. Thành phố này được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào năm 2017, nhờ lối kiến trúc sa mạc độc đáo, hệ thống thông gió cổ xưa (badgir), mạng lưới kênh nước ngầm qanat tinh vi và văn hóa Zoroastrian (Hỏa giáo) còn được gìn giữ đến ngày nay.

Các điểm du lịch nổi bật tại Yazd​

Khu phố cổ Yazd – Nơi thời gian ngừng trôi​

Không nơi nào trong thành phố thể hiện rõ nét dấu ấn của thời gian như khu phố cổ Yazd. Những con đường hẹp len lỏi giữa các ngôi nhà đất nung vàng óng, mái vòm và những lối đi có mái che khiến bạn như bước vào một thế giới Trung Đông cổ tích. Người dân ở đây vẫn sinh sống và sinh hoạt như bao đời nay, tạo nên một bầu không khí sống động giữa lòng quá khứ.


Khu phố cổ Yazd (Nguồn: Internet)

Bạn nên đi bộ khám phá khu phố cổ vào buổi sáng sớm hoặc hoàng hôn – khi ánh nắng nhuộm vàng các bức tường đất, và thành phố trở nên trầm lắng một cách kỳ lạ.

Tháp Gió – Điều hòa tự nhiên giữa lòng sa mạc​

Yazd nổi tiếng là thành phố của những tháp gió – một dạng kiến trúc làm mát cổ xưa, có thể coi là “điều hòa nhiệt độ tự nhiên” của người Ba Tư. Những tháp cao hình chữ nhật, được xây trên nóc nhà, có thể thu gió từ mọi hướng, dẫn gió xuống nhà và đẩy hơi nóng ra ngoài, làm mát không gian sống một cách tự nhiên, hiệu quả.

Tháp gió nổi bật nhất có thể được thấy tại Bagh-e Dowlatabad, nơi có tháp gió cao nhất Iran, cao đến 33 mét – vẫn còn hoạt động hiệu quả đến ngày nay.


Tháp Gió tại Bagh-e Dowlatabad (Nguồn: Internet)

Đền Lửa Zoroastrian – Tôn giáo cổ xưa được bảo tồn​

Yazd là trung tâm lớn nhất của tôn giáo Zoroastrian – một trong những tôn giáo lâu đời nhất thế giới, từng là quốc giáo của Đế chế Ba Tư cổ. Đền lửa ở Yazd (Atashkadeh) chứa ngọn lửa thiêng được cho là đã cháy liên tục từ năm 470 sau Công nguyên – tượng trưng cho sự vĩnh hằng và ánh sáng của lẽ phải.

Không gian trong đền trang nghiêm, yên bình, với hình ảnh ngọn lửa nằm trong một lồng kính, được bảo vệ cẩn thận. Đền còn có khu triển lãm về lịch sử và giáo lý của Zoroastrian rất giá trị với những ai yêu thích văn hóa – tôn giáo cổ đại.


Đền lửa Zoroastrian (Nguồn: Internet)

Kinh nghiệm du lịch Yazd​

Thời điểm lý tưởng

• Tháng 10 đến tháng 4 là mùa đẹp nhất để ghé thăm Yazd – trời nắng nhẹ, nhiệt độ ban ngày dễ chịu (20–25°C), ban đêm se lạnh, rất thích hợp cho việc khám phá các khu phố cổ hoặc ngắm sao trong sa mạc.

Cách di chuyển

• Từ Tehran, bạn có thể đi máy bay nội địa, tàu hỏa đêm (mất khoảng 6–8 tiếng) hoặc xe khách đến Yazd.
• Trong thành phố, taxi hoặc xe đạp là phương tiện linh hoạt để khám phá từng ngóc ngách của khu phố cổ.

Lưu trú

• Yazd có nhiều khách sạn boutique được cải tạo từ nhà cổ như Hotel Dad, Fahadan Traditional Hotel hoặc các caravanserai cổ – nơi từng là trạm nghỉ của các đoàn lữ hành trên con đường tơ lụa.
• Một số homestay kiểu truyền thống cũng rất đáng thử để hòa nhập vào nếp sống bản địa.

Du lịch Yazd (Nguồn: Internet)

Ẩm thực đặc sắc

• Ash-e Shooli: món súp thảo mộc đặc trưng của Yazd, vừa thanh mát vừa bổ dưỡng.
• Shirini Yazdi: các loại bánh ngọt địa phương, nổi bật là baklava và ghotab.
• Khoresh Gheimeh: món cà ri thịt cừu nấu với đậu lăng và cà chua, ăn kèm cơm saffron.

Hoạt động đáng trải nghiệm

• Uống trà tại quán rooftop giữa khu phố cổ lúc hoàng hôn.
• Tham quan các qanat (kênh nước ngầm) – kỳ quan kỹ thuật cổ đại của người Iran.
• Ghé bảo tàng Zoroastrian để hiểu sâu hơn về văn hóa Hỏa giáo.
• Mua thảm dệt tay, gốm thủ công và trang sức bạc – đặc sản của Yazd.

Lưu ý khi tham quan

• Trang phục kín đáo là điều bắt buộc tại Iran, cả với nam và nữ. Phụ nữ cần choàng khăn (hijab) và mặc áo dài tay – quần dài. Nam nên tránh mặc áo ba lỗ, quần ngắn.
• Không được uống rượu bia – vì bị cấm tuyệt đối tại Iran.
• Luôn mang theo tiền mặt (đồng rial hoặc toman) vì thẻ quốc tế không dùng được ở Iran.
• Tôn trọng tôn giáo bản địa, không chụp ảnh khi không được phép, đặc biệt tại các khu vực linh thiêng như đền lửa, tháp im lặng.
• Yazd là nơi người dân rất hiếu khách – nhưng bạn nên học vài câu tiếng Ba Tư đơn giản để giao tiếp cơ bản, vì tiếng Anh không phổ biến ngoài khu du lịch.
• Nên mua SIM nội địa và cài VPN để truy cập internet ổn định.

Kết luận​

Yazd không dành cho những ai tìm kiếm sự hào nhoáng hay tiện nghi hiện đại. Nhưng với những người yêu lịch sử, kiến trúc và trải nghiệm văn hóa sâu sắc, Yazd là một điểm đến không thể bỏ qua. Giữa thế giới đang thay đổi chóng mặt, Yazd như một nốt trầm quý giá – nhắc chúng ta về vẻ đẹp của sự tĩnh lặng, cổ kính và hòa hợp với thiên nhiên.