Tại Sao Máy Bay Không Bay Qua Tây Tạng Và Nam Cực?

Tây Tạng​

Như bạn đã biết, ngành hàng không hiện đại gần như không có giới hạn. Tuy nhiên, vẫn có những khu vực mà phi công cố gắng tránh. Một trong số đó là Tây Tạng. Khu vực này nằm ở Trung Á và là cao nguyên cao nhất thế giới, với phần lớn diện tích nằm ở độ cao ít nhất 4.000 mét so với mực nước biển.

Cao nguyên Tây Tạng được bao phủ bởi những dãy núi hùng vĩ. Ở phía bắc, dãy núi Côn Luân trải dài, trong khi dãy Đường Cổ Lạp chia cắt Tây Tạng ở trung tâm, và phía nam là dãy Himalaya—rào chắn tự nhiên với những ngọn núi cao nhất thế giới. Trong số 14 ngọn núi cao nhất hành tinh, có đến 9 ngọn thuộc dãy Himalaya. Chính địa hình khắc nghiệt này khiến không phận Tây Tạng trở nên khó tiếp cận đối với hầu hết các máy bay dân dụng.



Trên lý thuyết, không có lệnh cấm bay qua Himalaya. Các hãng hàng không có thể xin giấy phép đặc biệt từ chính quyền Trung Quốc. Tuy nhiên, điều này không hề đơn giản, vì các hãng phải nâng cấp hệ thống oxy trên máy bay. Nhưng tại sao chính quyền Trung Quốc lại yêu cầu điều này?

An Toàn Là Trên Hết​

Lý do chính là để đảm bảo an toàn cho hành khách. Các máy bay dân dụng hiện đại thường bay ở độ cao từ 10–12 km, và không phải vì phong cảnh đẹp. Ở độ cao này, sức cản không khí thấp hơn, giúp máy bay đạt vận tốc hành trình hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, khi sức cản không khí giảm, mật độ không khí cũng giảm, kéo theo nồng độ oxy thấp hơn. Nếu bạn tiếp xúc với không khí bên ngoài ở độ cao này, bạn sẽ mất ý thức chỉ trong vòng 15 giây do thiếu oxy.



Đây là lý do tại sao máy bay được trang bị mặt nạ oxy khẩn cấp. Trong trường hợp mất áp suất cabin, mặt nạ sẽ cung cấp oxy cho hành khách trong khoảng 20 phút. Theo quy định an toàn hàng không, đây là khoảng thời gian đủ để phi công hạ độ cao xuống mức an toàn từ 2–3 km, nơi hành khách có thể thở bình thường mà không cần hỗ trợ.

Trong trường hợp khẩn cấp, hạ cánh khẩn cấp ở khu vực Tây Tạng là gần như không thể. Phi công sẽ phải bay ít nhất 500 km mới có thể tìm được khu vực thích hợp để giảm độ cao an toàn. Trong điều kiện này, 20 phút oxy khẩn cấp là không đủ. Đó là lý do Trung Quốc đưa ra các quy định nghiêm ngặt đối với các chuyến bay qua Tây Tạng.



Với các hãng hàng không, sẽ đơn giản hơn nhiều nếu tránh bay qua Tây Tạng, thay vì đầu tư nâng cấp thiết bị tốn kém và xử lý các thủ tục phức tạp.

Ngoài ra, còn một lý do kỹ thuật khác: Khoảng cách giữa độ cao bay và đỉnh núi ở Tây Tạng khá nhỏ, làm tăng nguy cơ gặp nhiễu động không khí. Dù nhiễu động không gây nguy hiểm cho các máy bay hiện đại, nhưng trải nghiệm bị rung lắc mạnh khi bay thì không mấy ai thích.

---

Nam Cực​

Một khu vực khác hiếm khi thấy máy bay dân dụng bay qua là Nam Cực. Điều này cũng có nhiều nguyên nhân.

Trước tiên, Nam Cực có rất ít sân bay. Toàn bộ lục địa này chỉ có ba đường băng, chủ yếu phục vụ các chuyến bay nghiên cứu khoa học. Những đường băng này không hoạt động thường xuyên và phụ thuộc hoàn toàn vào điều kiện thời tiết. Do đó, bay qua Nam Cực không phải là lựa chọn an toàn cho các chuyến bay thương mại.



Tuy nhiên, lý do chính không phải là thiếu sân bay. Thực tế, bay qua Nam Cực không mang lại lợi ích kinh tế. Với đặc điểm địa lý của bán cầu Nam, hầu như không có tuyến bay nào thực sự cần phải đi qua Nam Cực.

Ngay cả khi nối trực tiếp điểm cực nam của Nam Mỹ với Úc hoặc New Zealand, đường bay cũng chỉ đi qua phần rìa phía bắc của Nam Cực. Việc bay thẳng qua lục địa này sẽ chỉ làm hành trình dài hơn, gây tốn kém nhiên liệu mà không mang lại lợi ích thực tế nào cho các hãng hàng không.