Viêm là phản ứng tự nhiên của cơ thể để bảo vệ trước sự tấn công của vi khuẩn, virus hay chấn thương. Tuy nhiên, khi tình trạng viêm kéo dài quá mức – còn gọi là viêm mạn tính – nó có thể trở thành “ngòi nổ âm ỉ” gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng, từ tiểu đường, tim mạch đến ung thư. Dưới đây là 10 nguyên nhân phổ biến khiến viêm mạn tính hình thành và kéo dài trong cơ thể.

1. Béo phì​

Mỡ thừa, đặc biệt là mỡ bụng, không chỉ làm thay đổi vóc dáng mà còn hoạt động như một cơ quan tiết ra các chất gây viêm, trong đó có cytokine. Sự hiện diện thường xuyên của các chất này khiến cơ thể rơi vào tình trạng viêm âm ỉ, lâu dần làm giảm khả năng đáp ứng insulin, gây kháng insulin. Đây chính là nền tảng của hội chứng chuyển hóa – bao gồm mỡ máu cao, tiểu đường tuýp 2 và tăng nguy cơ bệnh tim mạch.


Mỡ thừa, đặc biệt là mỡ bụng, không chỉ làm thay đổi vóc dáng mà còn hoạt động như một cơ quan tiết ra các chất gây viêm (Ảnh: Internet)

2. Khói thuốc lá và ô nhiễm môi trường​

Khói thuốc lá, khí thải xe cộ hay từ các nhà máy đều chứa nhiều hạt bụi siêu nhỏ. Khi hít vào, chúng gây stress oxy hóa, phá hủy tế bào và kích hoạt phản ứng viêm. Về lâu dài, những tác động này khiến phổi dễ tổn thương, làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn hoặc dẫn đến rối loạn phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).


Khói thuốc lá và ô nhiễm môi trường có thể gây stress oxy hóa, phá hủy tế bào và kích hoạt phản ứng viêm (Ảnh: Internet)

3. Lão hóa​

Theo tuổi tác, hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả hơn, khiến việc kiểm soát viêm trở nên khó khăn. Không chỉ vậy, lão hóa còn gắn liền với nhiều yếu tố khác như cô đơn, suy giảm sức khỏe thể chất hoặc áp lực tài chính. Những tác động tâm lý này góp phần làm tăng căng thẳng kéo dài – một yếu tố kích thích viêm mạn tính.


Lão hóa khiến việc kiểm soát viêm trở nên khó khăn (Ảnh: Internet)

4. Thiếu vận động​

Cơ thể ít vận động dẫn đến tăng cân, rối loạn chuyển hóa đường huyết và viêm. Trong khi đó, duy trì thói quen tập luyện vừa phải 30–60 phút mỗi ngày lại giúp giảm viêm và nâng cao sức khỏe toàn diện. Ngược lại, tập luyện quá sức lại khiến hệ miễn dịch bị quá tải, làm phản ứng viêm gia tăng.


Thiếu vận động dẫn đến tăng cân, rối loạn chuyển hóa đường huyết và viêm (Ảnh: Internet)

5. Chế độ ăn uống không lành mạnh​

Những thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều đường tinh luyện, carbohydrate tinh chế và chất béo xấu có thể kích thích cơ thể giải phóng cytokine – tác nhân gây viêm. Một số “thủ phạm” quen thuộc bao gồm:

• Thực phẩm chiên rán.
• Thịt chế biến sẵn.
• Đồ ngọt, nước ngọt có gas.
• Bánh mì trắng, mì ống và ngũ cốc tinh chế.
• Phụ gia, chất tạo ngọt nhân tạo.

Nếu chế độ ăn kéo dài dựa vào các loại thực phẩm này, cơ thể dễ rơi vào tình trạng viêm mạn tính, đồng thời tăng nguy cơ béo phì và bệnh tim mạch.


Chế độ ăn uống không lành mạnh có thể kích thích cơ thể giải phóng cytokine – tác nhân gây viêm (Ảnh: Internet)

6. Rượu​

Uống nhiều rượu khiến cơ thể sản sinh độc tố, tạo áp lực lên gan và đường ruột. Điều này dẫn đến stress oxy hóa và viêm. Ngay cả khi uống 1–2 ly rượu mỗi ngày trong thời gian dài cũng đủ làm tăng nguy cơ tổn thương gan.


Uống nhiều rượu có thể dẫn đến stress oxy hóa và viêm (Ảnh: Internet)

7. Căng thẳng mạn tính​

Căng thẳng là phản ứng tự nhiên giúp cơ thể đối phó với tình huống khẩn cấp. Nhưng nếu trạng thái này kéo dài, hormone cortisol luôn duy trì ở mức cao, kích hoạt sự sản xuất protein phản ứng C (CRP) – dấu ấn của viêm trong máu.

Nguồn gốc của căng thẳng mạn tính rất đa dạng: áp lực công việc, mối quan hệ gia đình, lo lắng về tài chính, sự cô đơn, sang chấn tâm lý hay việc chăm sóc người bệnh lâu dài. Khi không được giải tỏa, chúng dễ chuyển thành viêm âm ỉ, bào mòn sức khỏe theo thời gian.


Căng thẳng mạn tính khiến hormone cortisol luôn duy trì ở mức cao, kích hoạt sự sản xuất protein phản ứng C (CRP) – dấu ấn của viêm trong máu (Ảnh: Internet)

8. Vấn đề về giấc ngủ​

Ngủ không đủ giấc hoặc thay đổi thói quen ngủ thất thường làm rối loạn khả năng điều hòa viêm của cơ thể. Nghiên cứu cho thấy, những người thiếu ngủ thường có nồng độ CRP và fibrinogen – các chỉ số viêm trong máu – cao hơn mức bình thường. Tình trạng này nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến tim mạch và hệ miễn dịch.


Ngủ không đủ giấc hoặc thay đổi thói quen ngủ thất thường làm rối loạn khả năng điều hòa viêm của cơ thể (Ảnh: Internet)

9. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột​

Đường ruột chứa hàng nghìn tỷ vi khuẩn có lợi và có hại, cùng nhau tạo nên hệ vi sinh vật đường ruột. Khi cân bằng, chúng hỗ trợ tiêu hóa, bảo vệ niêm mạc ruột và củng cố miễn dịch. Nhưng nếu mất cân bằng do chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, dùng nhiều kháng sinh, lạm dụng rượu hoặc căng thẳng kéo dài, “hàng rào” ruột sẽ bị suy yếu. Khi đó, các chất độc có thể xâm nhập vào máu, kích hoạt phản ứng viêm mạn tính.


Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột khiến các chất độc có thể xâm nhập vào máu, kích hoạt phản ứng viêm mạn tính (Ảnh: Internet)

10. Một số bệnh lý mạn tính​

Một số tình trạng sức khỏe khiến hệ miễn dịch phản ứng quá mức và duy trì viêm lâu dài. Điển hình là các bệnh tự miễn như lupus, bệnh Crohn hay viêm khớp dạng thấp – khi cơ thể nhầm lẫn, tấn công chính các mô khỏe mạnh. Ngoài ra, các bệnh nhiễm trùng kéo dài như viêm gan C hoặc nhiễm H. pylori cũng có thể gây viêm dai dẳng nếu không được điều trị.


Một số bệnh lý mạn tính khiến hệ miễn dịch phản ứng quá mức và duy trì viêm lâu dài (Ảnh: Internet)

Viêm mạn tính không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ rệt, nhưng lại âm thầm làm tổn hại sức khỏe, góp phần vào sự phát triển của nhiều bệnh nguy hiểm. Hiểu rõ những nguyên nhân phổ biến giúp bạn chủ động điều chỉnh lối sống: duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống lành mạnh, tập thể dục vừa phải, ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng. Đồng thời, nếu có bệnh lý nền, việc tuân thủ điều trị và thăm khám định kỳ sẽ giúp giảm nguy cơ viêm mạn tính, bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Bạn có thể quan tâm:

• 5 lợi ích tuyệt vời khi tập Barre: Bạn đã biết?
• 6 lợi ích tuyệt vời của nước ép cà rốt đối với sức khỏe