Thức dậy vào buổi sáng lẽ ra là khoảnh khắc cơ thể cảm thấy sảng khoái và tràn đầy năng lượng. Tuy nhiên, nhiều người lại gặp tình trạng choáng váng, chóng mặt khi thức dậy, thậm chí mất thăng bằng ngay khi vừa rời khỏi giường. Đây là hiện tượng khá phổ biến, có thể xuất phát từ những nguyên nhân đơn giản nhưng đôi khi cũng cảnh báo một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Vì sao bạn chóng mặt khi thức dậy?​

Chóng mặt buổi sáng có thể liên quan đến nhiều yếu tố, từ việc mất nước nhẹ sau một đêm dài, thay đổi huyết áp đột ngột cho đến những bệnh lý ở tai trong hoặc thần kinh. Một số nguyên nhân không đáng lo ngại và dễ dàng kiểm soát bằng điều chỉnh lối sống. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp cần sự thăm khám và can thiệp y tế để tránh biến chứng.


Chóng mặt buổi sáng có thể liên quan đến nhiều yếu tố, như mất nước nhẹ, thay đổi huyết áp đột ngột cho đến những bệnh lý ở tai trong hoặc thần kinh (Ảnh: Internet)

Dưới đây là 5 nguyên nhân phổ biến nhất gây ra hiện tượng này:

1. Hạ huyết áp tư thế​

Hạ huyết áp tư thế xảy ra khi huyết áp giảm đột ngột lúc bạn chuyển từ tư thế nằm hoặc ngồi sang đứng. Khi đó, lượng máu cung cấp cho não bị gián đoạn tạm thời, gây ra cảm giác chóng mặt, choáng váng, thậm chí “tối sầm mắt” trong vài giây.

Hiện tượng này thường rõ rệt nhất vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, bởi cơ thể vừa trải qua nhiều giờ nghỉ ngơi và chưa kịp điều chỉnh tuần hoàn. Người lớn tuổi, người bị mất nước, hoặc những ai có rối loạn hệ thần kinh tự chủ dễ gặp tình trạng này hơn.

2. Tác dụng phụ của thuốc​

Không ít loại thuốc kê đơn hoặc không kê đơn có thể khiến bạn chóng mặt khi thức dậy. Chẳng hạn, thuốc an thần, thuốc kháng cholinergic hay một số loại thuốc điều trị cao huyết áp có thể làm tụt huyết áp hoặc ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

Người lớn tuổi đặc biệt nhạy cảm với tác dụng phụ này. Nếu bạn thường xuyên thấy choáng váng sau khi dùng thuốc, hãy trao đổi với bác sĩ. Có thể việc thay đổi liều, thời điểm uống thuốc hoặc chuyển sang loại thuốc khác sẽ giúp giảm triệu chứng.

3. Thiếu máu​

Thiếu máu là tình trạng cơ thể không đủ hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy đến các cơ quan. Khi não không nhận đủ oxy, bạn có thể cảm thấy chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí khó tập trung.

Ngoài chóng mặt buổi sáng, thiếu máu còn gây ra các dấu hiệu khác như dễ cáu gắt, cảm giác lạnh tay chân, da nhợt nhạt và giảm sức chịu đựng khi vận động. Nguyên nhân thiếu máu thường gặp nhất là thiếu sắt, nhưng cũng có thể liên quan đến thiếu vitamin B12, mất máu mạn tính hoặc các bệnh lý tủy xương.

4. Bệnh lý tai trong​

Tai trong giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng. Khi các bộ phận này bị ảnh hưởng, bạn dễ xuất hiện cảm giác chóng mặt xoay tròn (vertigo) ngay cả khi đứng yên.

Một số bệnh lý tai trong có thể kể đến như viêm mê đạo, bệnh Ménière, rối loạn tiền đình. Các cơn chóng mặt có thể kéo dài vài phút, vài giờ hoặc thậm chí nhiều ngày, kèm theo buồn nôn, ù tai hoặc giảm thính lực. Đây là tình trạng cần được khám chuyên khoa để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

5. Đường huyết thấp​

Hạ đường huyết cũng là nguyên nhân khiến nhiều người cảm thấy chóng mặt khi mới thức dậy. Điều này xảy ra khi lượng đường trong máu xuống thấp hơn mức bình thường, khiến não không đủ năng lượng hoạt động.

Hạ đường huyết thường gặp ở người mắc bệnh tiểu đường do tác dụng của thuốc hạ đường, nhưng cũng có thể xuất hiện ở người khỏe mạnh nếu bỏ bữa tối, uống rượu hoặc vận động quá sức trước khi ngủ. Ngoài chóng mặt, hạ đường huyết còn gây run rẩy, đổ mồ hôi, lo lắng và lú lẫn nhẹ.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?​

Chóng mặt thoáng qua khi mới thức dậy đôi khi không đáng lo, nhưng bạn nên đến cơ sở y tế ngay nếu gặp các dấu hiệu sau:

• Cơn chóng mặt kéo dài nhiều phút hoặc không cải thiện khi thay đổi tư thế.
• Hiện tượng xảy ra thường xuyên, mức độ ngày càng nặng.
• Đi kèm ngất xỉu, đau ngực, khó thở.
• Xuất hiện triệu chứng thần kinh: nói lắp, yếu cơ, nhìn đôi.

Trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ kiểm tra để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng như đột quỵ, rối loạn tim mạch, hạ đường huyết nặng hoặc nhiễm trùng tai.


Nếu cơn chóng mặt kéo dài nhiều phút, xảy ra thường xuyên, mức độ ngày càng nặng, không cải thiện khi thay đổi tư thế đi kèm ngất xỉu, đau ngực, khó thở,…bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán sớm (Ảnh: Internet)

Cách kiểm soát chóng mặt buổi sáng​

Một số biện pháp đơn giản có thể giúp bạn giảm cảm giác choáng váng ngay khi vừa tỉnh dậy:

• Ngồi dậy từ từ: Trước khi đứng lên, hãy ngồi ở mép giường khoảng một phút để cơ thể thích nghi.
• Uống nước ngay sau khi thức dậy: Giúp bù dịch sau một đêm dài, hạn chế mất nước – nguyên nhân phổ biến gây chóng mặt.
• Ăn nhẹ buổi sáng: Chuẩn bị đồ ăn nhẹ gần giường có thể giúp ổn định đường huyết.
• Trao đổi về thuốc đang dùng: Nếu nghi ngờ thuốc gây chóng mặt, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc đổi thuốc hoặc điều chỉnh liều.

Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị cụ thể hơn dựa trên nguyên nhân gây chóng mặt ở bạn.


Một số biện pháp đơn giản có thể giúp bạn giảm cảm giác choáng váng ngay khi vừa tỉnh (Ảnh: Internet)

Phòng ngừa tình trạng chóng mặt khi thức dậy​

Để hạn chế hiện tượng khó chịu này, bạn có thể áp dụng những thói quen sau:

• Uống đủ nước suốt cả ngày và để sẵn cốc nước trên bàn cạnh giường.
• Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tránh bỏ bữa hoặc nhịn ăn kéo dài.
• Hạn chế rượu bia, caffeine trước khi ngủ vì chúng có thể ảnh hưởng đến huyết áp và đường huyết.
• Duy trì lịch ngủ đều đặn và tập luyện thể dục nhẹ nhàng để hỗ trợ tuần hoàn.
• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu bạn có bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường hay thiếu máu.

Biến chứng tiềm ẩn​

Chóng mặt kéo dài hoặc xảy ra đột ngột có thể làm tăng nguy cơ té ngã, đặc biệt ở người cao tuổi. Ngã có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng như gãy xương, tụ máu não. Ngoài ra, chóng mặt cũng có thể là dấu hiệu sớm của các bệnh lý tim mạch, thần kinh hoặc rối loạn chuyển hóa, cần được phát hiện kịp thời để ngăn biến chứng.

Tổng kết​

Chóng mặt buổi sáng không phải là hiện tượng hiếm gặp và thường có thể cải thiện bằng những thay đổi đơn giản trong lối sống. Tuy nhiên, nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên, kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường, bạn không nên chủ quan. Việc thăm khám sớm sẽ giúp xác định nguyên nhân và có biện pháp điều trị phù hợp, bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Bạn có thể quan tâm:

• 7 lợi ích tuyệt vời của quả nam việt quất
• 6 mẹo nhịn ăn gián đoạn đơn giản để đạt hiệu quả tốt hơn